Thách thức cho ngành nhựa Việt Nam khi hội nhập

Trong giai đoạn 2010 - 2015, ngành nhựa là một trong những ngành công nghiệp có mức tăng trưởng cao nhất tại Việt Nam, chỉ sau viễn thông và dệt may. Trong đó có những mặt hàng nhựa có tốc độ tăng trưởng đạt gần 100%. Với mức tăng trưởng như vậy, ngành nhựa được đánh giá lá một trong những ngành năng động, mũi nhọn của Việt Nam. Hiện nay, sản phẩm nhựa của Việt Nam đã xuất khẩu đến 159 thị trường trên thế giới.

Kỳ vọng trong năm 2022

Kỳ vọng lớn nhất cho ngành sản xuất nhựa Việt Nam vẫn là 3 hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA), Hiệp định đối tác chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) và Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP). Theo đó, sản phẩm Việt Nam sẽ tăng khả năng cạnh tranh khi xuất khẩu sang những thị trường trên nhờ được giảm thuế từ 5% đến 0%.

Bên cạnh đó, nhờ mức tăng trưởng cao, với cơ hội mang lại từ hội nhập, đặc biệt là được hưởng nhiều lợi thế từ TPP đang khiến các doanh nghiệp ngành nhựa Việt Nam trở lên hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài.

Tại buổi họp giới thiệu Hội chợ K 2016, do phòng Công Nghệ và Thương Mại Đức phối hợp với Messe Dueseldorf; hiệp hội nhựa Việt Nam tổ chức ngày 02/03/2016, ông Hồ Đức Lam, Chủ tịch VPA cho biết thời gian qua, có nhiều doanh nghiệp nước ngoài đã mua lại các công ty nhựa của Việt Nam, nhiều trường hợp không chỉ tham gia cổ phần theo dạng đầu tư, mà còn mua 100% để tham gia chi phối.

Có thể kể đến một số cái tên đã bán 100% cho đối tác Thái Lan, Nhật, Hàn Quốc, như: Công ty nhựa Batico, Công ty cổ phần Nhựa bao bì Sài Gòn, công ty cổ phần Nhựa bao bì Tân Tiến...

Theo phân tích của ông Lam, ngành nhựa trong nước có mức độ tăng trưởng từ 16-18% mỗi năm, đây là mức tăng trưởng cao chỉ sau ngành viễn thông và may mặc. Nếu năm 1990, sản phẩm nhựa trên đầu người chỉ đạt 3,8 kg/năm, thì 2015 đã tăng lên 41kg/năm. Con số này vẫn còn thấp hơn gần một nửa so với các nước trong khu vực, như Thái Lan chẳng hạn.

Bên cạnh đó ngành nhựa Việt Nam chắc chắn sẽ được hưởng lợi từ hiệp định TPP vì chỉ yêu cầu chứng minh nguồn gốc sản xuất ở Việt Nam chứ không yêu cầu chứng minh nguyên liệu đó được sản xuất tại Việt Nam

Ông lam cũng khuyến nghị, các doanh nghiệp Việt Nam nên đẩy mạnh các sản phảm có giá trị gia tăng cao và có sự phát triển trong tương lai, điển hình là ngành nhựa kỹ thuật cao. Điều này cần sự đầu tư nghiêm túc về công nghệ thiết bị máy móc.

Vẫn còn khó khăn về nguyên liệu

Tuy nhiên, dù có sự phát triển mạnh trong những năm gần đây nhưng ngành nhựa chủ yếu vẫn chỉ được biết đến như một ngành kinh tế kỹ thuật về gia công chất dẻo, vì phải nhập khẩu đến 80% nguyên liệu. Hiện mỗi năm ngành nhựa cần 3,5 triệu tấn các loại nguyên liệu đầu vào chưa kể hàng trăm hóa chất phụ trợ khác trong khi khả năng trong nước chỉ đáp ứng gần 900.000 tấn nguyên liệu và hóa chất phụ gia cho nhu cầu